Dziś chciałabym opowiedzieć Wam o moim głębokim, skomplikowanym i żarliwym związku z jedzeniem ;)
Zacznijmy od tego, że jako niemowlę nie byłam karmiona piersią. Są różne wersje tłumaczeń, dlaczego tak się stało. Podobno ojciec jeździł po Polsce, szukając dla mnie odpowiedniego mleka modyfikowanego (miało to miejsce w połowie lat siedemdziesiątych). Podobno jadłam bardzo maleńko. Podobno byłam uczulona na mleko krowie. Do dziś sama myśl o wszelkich kaszkach na mleku czy innych kleikach budzi we mnie obrzydzenie. Ale pamiętam też, że gdy byłam trochę starsza, matka dawała mi płatki kukurydziane na mleku; póki chrupały, wszystko było w porządku!
Dość nonszalancko zaczęto wprowadzać do mojej diety najrozmaitsze produkty - czy to z powodu wyluzowanej postawy życiowej moich rodziców, czy może dlatego, że jadłam słabo, więc imano się wszelkich pomysłów. Ponoć jako roczne dziecko jadłam już śliwki w occie i kiełbasę. Dziś za śliwkami w occie nie przepadam (ocet mnie dusi, chyba że jest bardzo delikatny), ale kiełbasa to jeden z moich przysmaków, do czego trochę wstyd jest mi się przyznać :) Zwłaszcza swojska, wiejska kiełbasa, albo taka z grilla czy ogniska...
W dzieciństwie byłam bardzo podejrzliwa do pokarmów o "niewłaściwej" konsystencji. O mojej awersji do lodów pisałam już tutaj. Do dziś nie lubię budyniu, a kogla-mogla odważyłam się spróbować dopiero w dorosłym życiu. Nie przepadam też za galaretkami owocowymi i wolałabym, żeby oscypek nie skrzypiał. Dla mojej matki najgorsze jednak było to, że jadłam bardzo powoli i przetrzymywałam jedzenie w policzku (podobno jako bardzo małe dziecko wypluwałam potajemnie zawartość policzka za drzwiami pokoju). Zupełnie nie mam pojęcia, czym było to spowodowane, ale takim "niejadkiem" byłam jeszcze w podstawówce. Przy czym wcale nie jestem pewna, czy rzeczywiście byłam niejadkiem, czy też konsumpcja pewnych pokarmów najzwyczajniej sprawiała mi trudność. Pamiętam na przykład paskudne wrażenie przeżutego do cna, "sianowatego" mięsa, które aż rosło w ustach i niemalże nie dawało się połknąć. Może miałam kłopoty z żuciem? Może produkowałam za mało śliny? Do dziś nie cierpię suchych produktów, chleba na sucho nie zjadłabym za nic. A może nie potrafiłam powiedzieć czy przekonać dorosłych, że coś mi po prostu nie smakuje.
Dość na tym, że moją nerwową matkę doprowadzało to do szewskiej pasji. Zdarzyło mi się oberwać widelcem w głowę, być pacniętą w potylicę tak, że twarzą i okularami wpadłam w talerz, ale raz - gdy miałam może z 10 lat - matka niestety zupełnie straciła panowanie nad sobą: zabrała mnie do drugiego pokoju, przyłożyła mi kilka klapsów na gołe pośladki, a potem złapała mnie pod pachy i wrzuciła w twardy fotel. Poczułam taki ból żeber, że aż krzyknęłam. "Połóż się, odpocznij po tym laniu" -powiedziała wtedy. Przez kilka dni nie mogłam biegać z innymi dzieciakami (to były wakacje), bo żebra wciąż mi dokuczały. To było jedno jedyne prawdziwe manto mojego dzieciństwa.
Do dziś zastanawiam się gorzko - jak można karać dziecko za to, że powoli je?! Jak można nie próbować nawet dociec przyczyny? A najlepiej byłoby w ogóle sobie odpuścić.. Ale cóż; nieśpiesznie jem po dziś dzień - szybko "wchodzą mi" tylko placki ziemniaczane i śledzie z gotowanymi ziemniakami podanymi z masłem. Mniam. W ogóle są pewne czynności, które zazwyczaj robię powoli. Bardzo nie lubię się śpieszyć - zwłaszcza rano.
Ale pomówmy o przyjemniejszych rzeczach. Jedzenie to był ważny temat w naszej rodzinie. Matka, babcia, chrzestna, ciotka na wsi zawsze dobrze gotowały, dbały o jakość jedzenia i właśnie jedzeniem okazywały miłość, dbałość, troskę i gościnność (tak, te nerwy mojej matki były wypadkiem przy pracy). To nie były czasy supermarketów i fast foodów, tylko wyszukiwania najlepszych produktów, przyrządzania wszystkiego w domu, a także - na wsi świętokrzyskiej - hodowania i uprawiania własnej żywności. W tej kulturze wyrosłam. A mimo sławy niejadka miałam nie tylko swoje ulubione pokarmy, ale i rytuały jedzeniowe. Oto one:
Choć nie lubię paprać się w jedzeniu i mało co jadam rękami, jako dziecko uwielbiałam czuć maślany poślizg na opuszkach palców. Nieraz zgarniałam odrobinę masła z brzegu kanapki i gładziłam opuszką jednego palca o drugi. Czasem szukałam specyficznego uczucia tarcia: mąka ze skórki chleba niezbyt się do tego nadawała, ale ciut solnego pyłu ściągniętego z nakrętki solniczki działało idealnie ;)
Miałam kłopoty ze zgryzem, więc matka kroiła mi
chleb w małe kwadraciki. Uwielbiałam brać na widelec plasterek ciepłej parówki
i rozpuszczać nim masło na takim kwadraciku.
W naszym domu na parterze mieszkała babcia ze swoim
drugim mężem, rodzice ze mną zaś piętro wyżej (teraz mąż i ja mieszkamy na
dole). Gdy chodziłam do babci na dół, obowiązkowo musiałam dostać do picia
ciepłą wodę z cukrem i cytryną. W naszym mieszkaniu raczej jej nie piłam.
Gdy jeździliśmy do drugiej babci albo do jednej z
przyjaciółek matki, zawsze miałam ochotę na bułeczkę z masłem i solą. Ta potrzeba włączała mi się automatycznie w stosownych okolicznościach - reagowałam jak pies Pawłowa ;) Chleb z masłem i solą był zresztą moim przysmakiem (nadal jest, choć jem
go rzadko) i mam to chyba po matce.
Gdy spędzaliśmy wakacje u rodziny na wsi, wujostwo
zabierali mnie w pole - wielką atrakcją była dla mnie przejażdżka wozem
konnym. Ale zawsze musiałam mieć ze sobą zawinięty w papier, osolony kawałek
swojskiego białego sera!
Kolejnego zwyczaju chyba
nauczyli mnie rodzice, ale ja doprowadziłam go do perfekcji ;) W przypadku
niektórych potraw od dzieciństwa zostawiam sobie "deserek" -
najsmaczniejszy kąsek na koniec. Robię to do dziś i łapię się na tym, że
gdy widzę, jak ktoś na początku zjada coś, co według mnie jest najsmaczniejsze,
to myślę, że jego dalszy posiłek będzie nudny i nijaki... :D
To chyba też można zaliczyć do rytuałów:
czytanie przy jedzeniu albo jedzenie przy czytaniu. Pamiętam mój pierwszy raz!!
Miałam sześć lat z groszami, to było wtedy, gdy poleciałam z matką do RFNu, gdzie przeszłam
operację niewidzącego oka. Po moim wyjściu ze szpitala, gdy jeszcze
musiałam być na obserwacji, mieszkałyśmy u znajomych. Kiedyś matka i jej
znajoma wyszły rano z domu, zostawiając mi śniadanie. Miałam impuls, żeby do
stołu przynieść sobie książkę: Przygody kota Filemona. Jakaż to
była rozkosz, jeść i czytać! Została mi do dziś. W dzieciństwie
celebrowałam jakieś przekąseczki-kanapeczki-podwieczorki z książką,
uwielbiałam jeść i czytać podczas podróży samochodem (nadal to celebruję), a w
czasach przedpandemicznych namiętnie
jadałam różne paszteciki czy bułki z parówką i czytałam, jadąc tramwajem
czy autobusem... Ach, no i oczywiście mam codzienny (w miarę możliwości)
rytuał długiego, powolnego śniadania z gorącą herbatą i książką...
Rozmarzyłam się! ;)
Jakie jeszcze rytuały i fiksacje zostały mi do dziś?
Nadal nie cierpię brudzić się jedzeniem; zawsze muszę mieć pod ręką serwetkę czy chusteczkę do wycierania ust i palców. Ręką najchętniej jem tylko rzeczy suche i niepodatne na rozwalenie czy przeciekanie; nienawidzę też widoku czyjejś ubabranej jedzeniem twarzy. Odrzuca mnie od wyrabiania ciasta rękoma (kocham cię, Thermomixie!!). Nie lubię też, gdy osobne elementy posiłku stykają mi się na talerzu i od siebie nawzajem brudzą czy moczą. Programowo nie jem też buraczków na ciepło i jagód - bo barwią!
Nie tylko zostawiam sobie "deserki", ale nawet własnoręcznie zrobione kanapki jem w ściśle określonej kolejności, a nawet nieraz gryzę od starannie wybranej strony...
Zawsze jem do ostatniego okruszka i kropelki na talerzu; niby po to, żeby nie musieć czyścić naczynia przed zmywaniem :) Na tej fali dojadam nawet resztki z talerza męża!
A fiksacje jedzeniowe? Przede wszystkim POMIDORY. Nie wyobrażam sobie bez nich życia i mogę jeść je codziennie - nawet te niedobre zimowe... I w każdej postaci: surowej, suszonej, zupy, sosu, ketchupu... W ogóle uwielbiam warzywa oraz wszelkie sałatki. Codziennie jem wielką michę takiej sałatki, z przyprawami i oliwą najchętniej.
Na koniec muszę Wam powiedzieć, że bardzo późno nauczyłam się gotować. Jak pisałam, w domu zawsze pichciły babcia i matka, poza tym matka uważała, że ja nic nie umiem w kuchni zrobić i nawet nie chcę się nauczyć. Ale ona zawsze dawała mi "lekcje" z szybkością karabinu maszynowego i dziwiła się, że nie łapię, tylko milczę i patrzę jak sroka w gnat. Ja zresztą nie chciałam narażać się na krytykę, więc za bardzo się w kuchni nie udzielałam. Zwłaszcza, że po okresie rzekomo "niejadkowym" zrobiłam się nieco za bardzo "jadkiem" i matka patrzyła mi w talerz, krytykując, że jem za dużo albo za późno, albo za tłusto.
.jpg)
Gdy jednak przeprowadziłam się do swojego mieszkania - czyli tego piętro niżej, po babci - byłam oszołomiona z zachwytu, że mam własną kuchnię. Bardzo chciałam nauczyć się gotować i wkrótce połknęłam bakcyla. Uwielbiam eksperymentować z nowymi potrawami, zwłaszcza z różnych stron świata. Kocham też gotowanie od zera, od podstaw - pieczenie własnego chleba z własnoręcznie zmiksowanej mąki, robienie swoich kostek bulionowych, jogurtu... a kiedyś nawet zrobiłam własny baleron! Ale był pyszny... Bardzo lubię też gościć innych, podejmować ich zaskakującymi daniami. Najważniejsze chyba jest jednak to, że gotowanie działa na mnie terapeutycznie: uspokaja mnie, pooprawia mi humor i daje dużą satysfakcję. Co więcej - pamiętam i stosuję wiele wskazówek mojej matki...
Gdybyście chcieli zobaczyć, co gotuję - a może i skosztować :) - możecie odwiedzić dwa moje blogi:
Aktualny - Kuchnia pod Truflarzem
Dawniejszy - Przez serce do żołądka ;)
Komentarze
Prześlij komentarz